“Хрыстус вялікім клопатам акружаў хворых у іх цялесных і духоўных патрэбах і тое ж раіў чыніць сваім верным. Пасылаючы апосталаў, даручыў ім аздараўленне хворых (пар. Мц 10,8).
“Сакрамэнт намашчэння хворых удзяляе асаблівую ласку, якая найбольш глыбока яднае хворага з мукай Хрыста дзеля дабра самога хворага і ўсяго Касцёла, адорвае хворага суцяшэннем, спакоем, мужнасцю, а таксама прабачэннем грахоў, калі хворы не мог прыступіць да споведзі. Гэты сакрамэнт дае, калі гэтага хоча Бог, таксама фізічнае аздараўленне. У кожным выпадку гэтае намашчэнне рыхтуе хворага да пераходу ў дом Айца” (ККК1509). Намашчэнне хворых, а таксама і сакрамэнт пакуты і паяднання Катэхізм Касцёла адносіць да сакрамэнту аздараўлення. Хрыстус, які прыйшоў на свет, каб “вылечыць усяго чалавека, душу і цела, з’яўляецца лекарам, якога патрабуе хворы” (ККК 1503). З волі Хрыстуса, “Касцёл моцай Святога Духа працягвае Ягоную справу збаўлення, якая абдымае таксама яго асабістыя члены.Гэта ёсць мэтаю двух сакрамэнтаў аздараўлення: сакрамэнту пакуты і сакрамэнту намашчэння хворых” (ККК 1421).Небяспечна і цяжка хворы патрабуе асаблівай ласкі Божай, каб не падаў духам і не разуверыўся ў веры. Таму ў сакрамэнце намашчэння хворых Хрыстус дае сваім верным, да якіх дакранулася хвароба, магутную моц і абарону. Паслуга хворым і паміраючым у межах парафіяльнага душпастырства, таксама паслуга святароў у шпіталях уключае ў сябе адведванне і падтрымку іх малітвай, прынашэнне Святой Камуніі, удзяленне сакрамэнту пакуты і паяднання, сакрамэнту намашчэння хворых і Віятыку.
Намашчэнне хворых удзяляюць святары, ужываючы алей, асвечаны біскупам, а ў выпадку патрэбы – святаром, які намашчае хворага. Сутнасць гэтага сакрамэнту складаецца з намашчэння ілба і рук хворага, якое суправаджаецца малітвай аб спецыяльных ласках, якія выплываюць з гэтага сакрамэнту.
Вынікі спецыяльнай ласкі святога сакрамэнту намашчэння хворых наступныя:
- паяднанне хворага з мукай Хрыстуса для дабра хворага і ўсяго Касцёла;
- узмацненне аж да прыняцця па-хрысціянску цярпенняў, звязаных з хваробай або старасцю;
- прабачэнне грахоў, калі хворы не мог атрымаць яго праз сакрамэнт пакуты;
- узмацненне даверу Богу, узбройванне супраць пакусаў шатана і боязі смерці;
- паварот да здароўя, калі гэта служыць духоўнаму дабру хворага;
- падрыхтоўка да пераходу да жыцця вечнага.
Каму ўдзяляецца намашчэнне хворых?
Сакрамэнт намашчэння хворых нараджае ў некаторых католікаў многа нараканняў і праблем.Часта вызываюць святара пасля таго, як хворы ўжо памёр, бо баяцца, каб занадта не ўразіць канаючага прапановай прыняцця гэтага сакрамэнту.
“Чаму не паклікалі мяне раней?”, – пытаюцца святары ў родных памерлага чалавека. “Бо гэта ўжо астатняе намашчэнне, на смерць, таму і чакалі да апошняй хвіліны”, – адказваюць найчасцей. Нічога больш памылковага няма. Сакрамэнт намашчэння хворых – гэта сакрамэнт жывых, а не памерлых. Стараймася патурбавацца аб тым, каб нашыя хворыя, якія прабываюць з намі ў доме ці па суседстве, у адпаведны час, свядома прынялі ласку гэтага сакрамэнту.
Касцёл навучае, што гэта сакрамэнт узмацнення і аздараўлення. І ён патрэбен не толькі хворым, але і іх блізкім у супольным перажыванні праўды, што чалавек пакліканы да супольнасці з Богам у вечнасці.
* ”З вялікай руплівасцю і стараннасцю належыць удзяляць гэты сакрамэнт хворым, жыццё якіх знаходзіцца пад пагрозай па прычыне хваробы або пажылога веку” (Сакрамэнты хворых, №8).
* ”Перад аперацыяй можна ўдзяліць сакрамэнт намашчэння хворых, калі аперацыя выклікана небяспечнай хваробай” (Сакрамэнты хворых, № 10).
* «асобам пажылога веку, якіх пакідаюць сілы, сакрамэнт намашчэння хворых можна ўдзяліць таксама тады, калі небяспечная хвароба ім не пагражае” (Сакрамэнты хворых, №11).
* ”Дзецям таксама належыць удзяляць намашчэнне хворых, калі ўжо дасягнулі сталасці розуму, што гэты сакрамэнт можа прынесці ім узмацненне” (Сакрамэнты хворых, №12). Гэта датычыцца дзяцей, жыццё якіх знаходзіцца пад пагрозай невылечнай хваробы (напрыклад, анкалагічнай). Адпаведна падрыхтаваныя праз бацькоў і святара, яны могуць свядома і з карысцю прыняць гэты сакрамэнт духоўнага ўзмацнення”.
* “Сакрамэнт гэты дазваляецца паўтарыць, калі хворы, пасля выздараўлення, зноў цяжка захварэе, або, калі ў часе працягласці той самай хваробы небяспека павялічыцца” (Сакрамэнты хворых, №9). Аднак не належыць удзяляць яго вельмі часта, калі не ідзе мова пра сапраўдную канчатковасць.
* ”Хворым, якія страцілі прытомнасць або розум, належыць удзяліць сакрамэнт, калі праўдападобна тое, што, калі б былі яны прытомнымі, то як веруючыя прасілі б аб гэтым” (Сакрамэнты хворых, №14).
* ”Святар, пакліканы да хворага, які ўжо памёр, просіць Бога, каб адпусціў яму грахі і літасціва прыняў у сваё Валадарства; намашчэння ў гэтым выпадку удзяляць не павінен” (Сакрамэнты хворых, №15). Памерлым не ўдзяляецца ніякіх сакрамэнтаў.
Сілай, у момант смерці, ёсць святое намашчэнне і Віятык. Віятык – гэта лацінскае слова via tecum: “на дарогу з Табою”. Віятыкам называецца Святая Камунія, гэта на дарозе да дому Айца, апошняя. Спадарожнічае ёй вызнанне веры, якое складаецца з малітвы хворага і асаблівай малітвы Касцёла. Бо да дому Айца пойдзе кожны. Не кожная хвароба і не кожная хвіліна ёсць апошняя, але ў кожнай з тых цяжкіх хвілін Езус хоча быць з намі. Таму пакінуў нам сакрамэнт намашчэння хворых.
Перад візітам святара, які прыходзіць для ўдзялення сакрамэнту намашчэння хворых, блізкія хворага павінны падрыхтаваць: столік з крыжам, запаленую свечку, асвечаную ваду і крапіла, ручнік і шклянку з вадою. Найважнейшым, аднак, з’яўляецца, каб родныя і тыя, хто даглядае хворага, былі падрыхтаваныя духоўна і маліліся разам са святаром у інтэнцыі хворага.
а. Казімір МАРАЎСКІ, OCD.
ИЗ КАТЕХИЗИСА КАТОЛИЧЕСКОЙ ЦЕРКВИ
Кто принимает и кто преподает таинство?
1514
«Елеопомазание больных «не есть только таинство умирающих. Поэтому время для его принятия несомненно приходит уже тогда, когда верующий начинает находиться в смертельной опасности по болезни или по старости».
1515
«Если больной, принявший Елеопомазание, выздоравливает, он может, в случае новой тяжелой болезни, снова принять это таинство. В продолжении одной и той же болезни таинство может быть повторено, если болезнь усилилась. Уместно принять таинство Елеопомазания накануне серьезной операции. То же – и в отношении пожилых людей, когда они заметно слабеют».
1516
«Только священники (епископы и пресвитеры) могут совершать это таинство. Долг пастырей – объяснять верующим благотворность этого таинства.(…)».