События
«Католическая Церковь при коммунизме»
Беспрецедентный издательский проект представлен в Москве
«Католическая Церковь и коммунистические режимы в Восточной Европе: опыт написания истории» – «круглый стол» на такую тему состоялся 31 октября в Культурном центре «Покровские ворота». В рамках мероприятия прошла презентация многотомного издания «Католическая Церковь при коммунизме», которое выпускает Папский Григорианский университет. Главный редактор издания, профессор этого университета священник Ян Микрут представил первые пять томов и принял участие в дискуссии. Организатор мероприятия – Центр истории религии и Церкви Института всеобщей истории РАН (ИВИ РАН), сотрудники которого также выступили с краткими сообщениями.
Как рассказал профессор Микрут, «Католическая Церковь при коммунизме» – это беспрецедентный издательский проект, в котором приняли участие 189 авторов из разных стран: Чехии, Словакии, Германии, Албании, Боснии и Герцеговины, Хорватии, Польши, Румынии, Венгрии, стран бывшего СССР. Перечисляя эти страны, главный редактор отметил, что очень трудно было «объединить разных авторов вокруг одной идеи»: в противоречиях, в том, как историки из разных стран не хотели оказаться «под одной обложкой», он видит «отголоски Второй мировой войны». Задача издания определяется так: «Мы хотим представить общую историю [католиков в странах Восточной и Центральной Европы в ХХ веке] и то положительное, что было в прошлом, не затрагивая политику». Отец Ян Микрут привел слова, написанные заключенными на одной из стен концлагеря Дахау, которыми вдохновлялись участники проекта: «Невинные убиты, но они взывают к нашей совести. Прислушаемся к их голосам, чтобы не повторить ужасов прошлого».
Главный редактор сделал обзор вышедших пяти томов. Предисловие к каждому из них писал человек, причастный к событиям, описываемым в книге. Так, первый том «Католическая Церковь при коммунистических режимах в странах Центральной Европы» предваряет введение чешского кардинала, архиепископа Праги Милослава Влка. Второй том «Свидетели веры» посвящен историям католиков в странах соцлагеря после Второй мировой войны. Предисловие к нему написал австрийский кардинал, архиепископ Вены Кристоф фон Шёнборн, который участвовал в акциях поддержки верующих в странах Восточной Европы. У него, в частности, нередко гостил Краковский кардинал Кароль Войтыла. 51 статья, включенная в третий том, рассказывает о католиках в СССР. Митрополит Тадеуш Кондрусевич, который в 1991 г. был назначен Апостольским администратором для католиков латинского обряда Европейской части России, а в 2002 г. возглавил первую католическую Архиепархию Божией Матери в Москве (ныне он – митрополит Минский и Могилевский), закономерно стал автором введения к этому тому как непосредственный участник событий.
Издание адресовано всем, кто интересуется историей, и в первую очередь – студентам католических духовных школ. В частности, четвертый том представляет собой учебник, в котором речь идет об идеологии национал-социализма. А пятый посвящен католикам, которые проявили себя героически в странах, оккупированных фашистской Германией. Здесь помещен подробный рассказ о тех, кто защищал и укрывал от преследований евреев в Польше, о католических священнослужителях, которые оказались в концлагерях и были казнены. Отвечая на вопрос о том, затрагиваются ли в издании острые, болезненные вопросы об антисемитизме и коллаборационизме некоторых католических священнослужителей, главный редактор сказал: «Это не наша проблематика. Мы рассказали о многих католиках, которые помогали защитить евреев. Наша задача – показать примеры христианского отношения к евреям, только так».
По словам профессора Микрута, издание будет продолжено. В частности, шестой том будет посвящен Папе Иоанну Павлу II, он будет приурочен к столетию со дня рождения святого Понтифика (в 2020 г.) Редакционная коллегия также возлагает надежды на скорое открытие Ватиканских архивов, что сулит новые материалы по избранной теме, отметил профессор-священник. Священник Николо Спинанто, один из авторов издания, представил на «круглом столе» сообщение о двух католических священниках, которые боролись с нацизмом, оба погибли в концлагерях. «Это маленькие истории отдельных людей, которые не влияют на «большую историю», но чрезвычайно важны в моральном плане… Они показывают, что христиане умели умирать, оставаясь верными своей вере и свободе», – сказал отец Николо.
«Круглый стол» продолжился выступлениями российских историков, которые решили расширить проблематику по данной теме, в какой-то степени заполнить «историографический провал» в исследованиях западных специалистов. Выступили: Анастасия Медведева (Санкт-Петербург), Надежда Белякова (ИВИ РАН), Нонна Шахназарян (Ереван, по скайпу), Борис Филиппов, доцент Православного Свято-Тихоновского гуманитарного университета, Евгения Токарева (ИВИ РАН), Вадим Волобуев (Институт славяноведения РАН).
Благовест-инфо
Новости
Ватикан
Апостольским письмом motu proprio от 22 октября под названием «Исторический опыт» Ватиканский секретный архив был переименован в Ватиканский Апостольский архив.
В кратком тексте Папа Франциск рассказывает историю этого учреждения, которое возникло из Апостольской палаты и Апостольской библиотеки (так называемой Тайной библиотеки) в начале XVII века, как Папский архив (Archivum Secretum Vaticanum). После распространения печатных книг необходимо было организовать их хранение отдельно от официальных документов.
«Хотя этот архив стал доступен для всех ученых еще в 1881 году, он и ранее предоставлял книжные публикации, хранящиеся в нём, о чём свидетельствует известный математик и философ Готфрид В. Лейбниц, который в 1702 году назвал его центральным архивом Европы (quod quodam modo totius Europae commune Archivum censeri debet)», – пишет Папа Франциск, заверяя, что со 2 марта 2020 года архивом будет предоставлена документация понтификата Папы Пия XII.
Италия
11 и 12 декабря в Риме пройдет симпозиум «Религия и медицинская этика: паллиативная помощь и душевное здоровье пожилых людей». Организаторы симпозиума – Папская академия жизни и Всемирный инновационный саммит по здоровью (WISH). Акцент во время симпозиума будет сделан на паллиативной помощи и текущей практике такого вида помощи в Катаре и в регионах Персидского залива. Цель симпозиума – обсудить этические проблемы на стыке паллиативной помощи и религиозной биоэтики. Программа также будет включать обсуждение сходства подходов к паллиативной помощи мусульман и христиан. Центральное место в дискуссии будет занимать межконфессиональная пастырская помощь в хосписах.
Президент Папской академии жизни архиепископ Винченцо Палья пояснил, что паллиативная помощь и здоровье пожилых людей – это два вопроса, которые представляют наибольший интерес.
Франция
В книжных магазинах Франции и Италии появился новый сборник речей Папы Римского Франциска, посвященных молитве. Он вышел с предисловием Патриарха Московского и всея Руси Кирилла. Книга под названием «Молитва. Дыхание новой жизни» (La Preghiera. Il respiro della vita nuova) была подготовлена Ватиканским издательством и представлена на Франкфуртской международной книжной выставке. Издание содержит размышления о молитве, которые Святой Отец говорил по разным поводам, в том числе на катехезах, посвященных молитве «Отче наш», которые звучали во время общих аудиенций в Ватикане. В конце книги помещен доныне неизвестный текст Франциска, в котором он сравнивает личную и общую молитву христиан с дыханием Церкви и биением ее сердца. В предисловии к сборнику Патриарх Кирилл обратил внимание на гармонию в понимании молитвы между католиками и православными.
США
В декабре состоится премьера фильма «Скрытая жизнь» американского кинорежиссера и сценариста, трехкратного номинанта на премию Оскар Терренса Малика. Трейлер картины об австрийском фермере Франце Егерштеттере, который по убеждениям отказался служить в немецкой армии и приносить присягу Гитлеру, компания Fox Searchlight Pictures выложила на своем YouTube-канале еще в августе.
«Малик создал величественную и глубоко трогательную историю человека, вера которого не поколебалась даже во время войны, — заявили председатели Fox Searchlight Pictures Нэнси Атли и Стивен Гилула в мае. — Он в своем уникальном стиле показал духовный путь человека во время кризиса».
По страницам Internet
Падзеі
«Адчыніце дзверы Хрысту»
2020 Пастырскі год у Касцёле на Беларусі будзе прысвечаны св. Яну Паўлу II
Па рашэнні Канферэнцыі Каталіцкіх Біскупаў у Беларусі, прынятым на Юбілейным 75-м пленарным пасяджэнні епіскапату, якое праходзіла ў Мінску 28 кастрычніка, наступны, 2020 Пастырскі год у Касцёле на Беларусі будзе прысвечаны святому Яну Паўлу ІІ. Гэта звязана з тым, што ў наступным годзе прыпадае 100-я гадавіна з дня нараджэння Вялікага Папы, які прыйшоў на свет 18 мая 1920 года ў невялікім польскім гарадку Вадавіцы, што непадалёк ад Кракава.
Дэвізам наступнага Пастырскага года стануць словы «Адчыніце дзверы Хрысту», якія святы Ян Павел ІІ прамовіў 22 кастрычніка 1978 года падчас святой Імшы на распачацце свайго амаль 27-гадовага пантыфікату.
Невыпадкова на графічнай выяве – сімвале 2020 Пастырскага года ў Касцёле на Беларусі, распрацаванай маладым салезіянскім святаром Артурам Ляшнеўскім SDB, мы бачым Хрыста, які стукаецца ў дзверы. Гэта дзверы чалавечага сэрца, адчыніць якія можа знутры толькі сам чалавек. Толькі той, хто не палянуецца ўстаць з утульнай канапы жыццёвага камфорту і не пабаіцца насцеж адчыніць дзверы для ўсіх, асабліва для найбольш патрабуючых, мае шанц сустрэць на парозе Збаўцу і ўвесці Яго ў свой дом.
Тут жа мы бачым таксама выяву святога Папы Яна Паўла ІІ, побач з якою змешчаны тэма і дэвіз 2020 Пастырскага года ў Касцёле на Беларусі.
На пасяджэнні Канферэнцыі Каталіцкіх Біскупаў у Беларусі іерархі палічылі мэтазгодным, каб сімволіка Пастырскага года, прысвечанага святому Яну Паўлу ІІ, па магчымасці была змешчана ў касцёлах і іншых прыдатных месцах, дзе збіраюцца вернікі. З гэтаю мэтаю плануецца выраб банераў з адпаведнымі выявамі ў вертыкальным і гарызантальным афармленні.
Зацікаўленыя ў размяшчэнні банераў святары, прадстаўнікі манаскіх супольнасцяў і каталіцкіх арганізацый, а таксама адказныя асобы ад парафій і іншых касцёльных структур могуць дасылаць заяўкі ксяндзу Артуру Ляшнеўскаму SDB, упаўнаважанаму Канферэнцыяй Каталіцкіх Біскупаў у Беларусі быць адказным за выраб і распаўсюджванне банераў з сімволікай 2020 Пастырскага года ў Касцёле на Беларусі.
Сatholic.by
Спадзяванне на мірную будучыню
Біскупы краін ЕС і 30-годдзе падзення Берлінскай сцяны
Камісія епіскапатаў краін Еўрапейскай Супольнасці (COMECE) абнародавала спецыяльнае паведамленне ў сувязі з 30-годдзем падзення Берлінскай сцяны.
“Гэта быў гістарычны пералом, які стаў магчымы дзякуючы ўкладу вялікай колькасці еўрапейцаў, што нястомным, але мірным чынам, рашуча дабіваліся палітычных перамен”, – гаворыцца ў камюніке, пад-пісаным 6 лістапада 2019 г. у Бруселі. Біскупы нагадалі, што “сцяна была сімвалам ідэалагічнага падзелу Еўропы і ўсяго свету”.
Падзенне Берлінскай сцяны адкрыла дарогу да здабыцця свабоды пасля 40-годдзя панавання рэпрэ-сіўнай сістэмы ў краінах Цэнтральнай і Усходняй Еўропы. Ідэалогіі, якія стаялі за ўзвядзеннем сцяны, цалкам не зніклі ў Еўропе і яшчэ сёння праяўляюцца ў розных формах.
“Некаторыя з ахвяр тагачасных рэжымаў да сённяшняга дня не могуць завяршыць працэс прымірэння. Іх рашучасць, дзейнасць і пакуты мелі вызначальнае значэнне для свабоды, якой могуць карыстацца жыхары Еўропы сёння”, – гаворыцца ў паведамленні. Каталіцкія іерархі падкрэслілі, што ўзвядзенне муроў паміж людзьмі ніколі не можа быць рашэннем праблем.
Біскупы краін Еўрасаюза заклікалі, каб у дыялогу паміж жыхарамі кантынента ўлічваліся гістарычны досвед і спадзяванне людзей на мірную будучыню. Для дасягнення гэтага, фундаментальна неабходнымі з’яўляецца культура сустрэчы і ўважлівага слухання.
Падзенне Берлінскай сцяны, аднаго з галоўных сімвалаў “халоднай вайны” другой паловы ХХ ст., адбылося 9 лістапада 1989 г.
Беларуская рэдакцыя Радыё Ватыкана
Навіны
Ватыкан
31 кастрычніка Святы Пасад паведаміў, што ў Агульны Рымскі каляндар, які дзейнічае ва ўсім Касцёле, унесены літургічны ўспамін Найсвяцейшай Панны Марыі Ларэтанскай, які з гэтага года будзе адзначацца 10 снежня. Адпаведны дэкрэт Кангрэгацыі Божага Культу і Дысцыпліны Сакрамэнтаў быў падпісаны яе прэфектам кардыналам Рабэрам Сара 7 кастрычніка, ва ўспамін Маці Божай Ружанцовай. У дакуменце сказана, што ўшанаванне Святога дамка Марыі з Назарэта, які знаходзіцца ў італьянскім горадзе Ларэта на ўзбярэжжы Адрыятычнага мора, вядомае з Сярэднявечча.
«Гэты санктуарый нагадвае пра таямніцу Божага Уцелаўлення і ўсім, хто яго наведвае, дае магчымасць сузіраць паўнату часу, калі Бог паслаў свайго Сына, народжанага ад Жанчыны, і разважаць ці то над словамі Анёла, які абвяшчае Добрую Вестку, ці то над словамі Найсвяцейшай Панны, якая адказвае на Божы заклік.
Ахінутая Духам Святым, пакорная Слуга Пана стала домам Боскасці, найчысцейшым вобразам святога Касцёла.
Ватыкан
27-ы “Калядны канцэрт у Ватыкане” пройдзе 14 снежня 2019 г., як заўсёды, у Зале Паўла VI. Яго правядзе Кангрэгацыя каталіцкай адукацыі сумесна з “Місіяй Дон Боска” і Папскім фондам “Scholas Occurrentes”.
Сёлета культурнае мерапрыемства пройдзе з увагай да Амазоніі і карэнных народаў, якія там пражываюць. Сабраныя сродкі будуць накіраваны на два праекты. Першы рэалізуюць на базе адукацыйных устаноў сеткі “Scholas Occurrentes” – ён будзе накіраваны на аднаўленне гарманічных адносін з прыродай і паміж людзьмі; а другі – дапаможа карэннаму насельніцтву акругі Лаарэтэ, на паўночны захад ад бразільскай Амазонкі, захаваць сваю прысутнасць, традыцыі і культуру.
Польшча
Канферэнцыя епіскапату Польшчы 9 кастрычніка дала афіцыйную згоду на распачацце беатыфікацыйнага працэсу Караля і Эміліі Вайтылаў — бацькоў святога Яна Паўла ІІ.
Бацька будучага папы Караль нарадзіўся 18 ліпеня 1879 года ў прадмесці горада Бельска-Бялай на поўдні Польшчы, ля падножжа Бескідскіх гор. Маці будучага папы нарадзілася 26 сакавіка 1884 года ў Кракаве. Сужонкі мелі траіх дзетак: Эдмунда, Вольгу Марыю і Караля Юзафа – будучага папу Яна Паўла ІІ. Іх дачка Вольга Марыя памерла нованароджанай, сын Эдмунд быў доктарам і памёр падчас эпідэміі скарлатыны ва ўзросце 26-і гадоў.
Эмілія адышла ў вечнасць 13 красавіка 1929 года ва ўзросце 45-і гадоў, калі яе малодшаму сыну Каралю Юзафу не споўнілася яшчэ і дзевяці гадкоў. Яе муж Караль адышоў у вечнасць 18 лютага 1941 года, падчас Другой сусветнай вайны.
Караль Юзаф Вайтыла, які 16 кастрычніка 1978 года быў абраны Папам і прыняў імя Ян Павел ІІ, на ўсё жыццё захаваў светлыя і ўдзячныя ўспаміны пра сваіх бацькоў, якіх рана страціў.
Беларусь
У Беларусі выйшаў унікальны альбом, прысвечаны храмавай архітэктуры ў беларускім краявідзе. Гэта кніга – плён даўняга праекта, на рэалізацыю якога пайшло два дзясяткі гадоў.
Стваральнік кнігі “Беларусь. Храм і краявід” – Дзяніс Раманюк, аўтар такіх славутых фотаальбомаў, як “Беларусь сінявокая”, “Мой шлях Беларусь”, “Беларусь. Маленькая кніга пра вялікую краіну”, “Чарнобыль” ды іншых.
У альбом увайшлі 152 фатаграфіі, на якіх адлюстраваны 86 храмаў і мноства краявідаў – як са знакавых, так і менш вядомых куткоў Беларусі. Кожны здымак храма суправаджаецца падрабязным апісаннем, складзеным з дзвюх частак. У першай частцы, п адрыхтаванай вядомым гісторыкам архітэктуры Сяргеем Харэўскім, пададзена дакладная навукова-гістарычная інфармацыя. Другая частка – лірычная, яе стварыў сам Дзяніс Раманюк. У ёй распавядаецца пра тое, што засталося па-за кадрам, ды пра ўласныя пачуцці і ўспаміны, звязаныя са стварэннем кожнага фотаздымка.
Па старонках Інтэрнэту