Рымскія канікулы
Я еду ў Італію! Гэтае рашэнне прынялося так хутка і так нечакана для мяне самой, што, нават седзячы ўжо ў неаплане, усё яшчэ не верыла ў цуд. Пабачыць, як і чым жыве Еўропа на свае вочы – сон, які здзейсніўся! А праз гадзіну-другую кс. Юрый Барок сказаў, што ў мінскім метро на станцыі “Кастрычніцкая” адбыўся тэрарыстычны акт і шмат ахвяр. Сталася вельмі трывожна: усе 46 пасажыраў аўтобуса пачалі маланкава тэлефанаваць родным. Ва ўсіх нармальна… Толькі пасля падумалі аб бліжніх. Такім ужо створаны чалавек… А можа, так і трэба. І толькі па прыездзе дадому я пералічыла літаральна хвіліны, калі 11 красавіка 2011 года мы з сынам спусціліся ў метро на станцыі “Няміга” (гэта быў амаль той самы час для тэрарыстаў) і паспелі праехаць да “Каменнай горкі”, каб ад-правіцца ў пілігрымку…
На беларуска-польскай мяжы ў аўтобус зайшлі пагранічнікі – спачатку нашы, затым палякі, каб праверыць дакументы – і ўсё. Па тэрыторыі Польшчы да Чэнстахова ехалі цэлую ноч. Для мяне, такой уражлівай натуры, ні адной з чатырох начэй-пераездаў з краіны ў краіну не было са сном: я люблю горы, а яны ў сярэдзіне красавіка асабліва прывабныя сакаўной зеленню і квеценню альпійскіх лугоў.
Чэнстахова, польскі горад-легенда. У яго абліччы ёсць нешта падобнае на нашы гарады ў заходняй частцы Беларусі, дзе захаваліся старыя будынкі, касцёлы. Але адрозненне ўсё ж такі ёсць, і гэтае адрозненне – перш за ўсё людзі, палякі, іх манера паводзін у касцёле, у святым месцы: апантанасць у малітве вялікай колькасці мужчын розных узростаў, а таксама сціпласць у адзенні жанчын ды святло любові ў вачах вернікаў, што звярталіся за дапамогай да Маці БожайЧэнстахоўскай. Я знарок углядалася ў твары не знаёмых мне людзей і чытала іх праблемы: здалося, што яны такія ж, як і ў нас, беларусаў, – здароўе душы і цела.
Прасіла Багародзіцу ў Чэнстахова аб самым важным: здароўі маіх малых унучкаў, што занадта часта хварэюць, ды за немаўлятак-унучкаў сваёй прыяцелькі. Той маленькі Антоній, на жыццё якога мала спадзяваліся, жыве ўжо 2 гады, перажыўшы з дзясятак аперацый на галаве. За жыццё немаўляці маліліся ў праваслаўных і каталіцкіх манастырах, цэрквах і касцёлах, аперыравалі добрыя, умелыя рукі нашых беларускіх хірургаў. Усе разам змагаліся – і адхінулі смерць.
Вена. Уразіла сярэдневяковая, не разбураная войнамі ХХ ст. велічная прыгажосць каталіцкага Сабора Святога Стэфана, пабудаванага на катакомбах, у якіх пахаваны 11 тысяч хрысціян, у тым ліку некалькі пакаленняў аўстрыйскіх каралёў Габзбургаў. Спатрэбілася 200 гадоў, каб давесці гмах да завяршэння.
Паўзмрок і вялікая колькасць паломнікаў з усіх куткоў свету неяк адцягвала ўвагу ад галоўнага, і мы не заўважылі сонечнага га-дзінніка і цудатворнай Пёчскай Багародзіцы. Можа, таму, што тут не была запланавана святая Імша, да таго ж наша група складалася ў пераважнай большасці з людзей, якія ехалі проста ўбачыць Стары Свет ды купіць шмат рэчаў…
Рым. Сапраўды, усе дарогі вядуць у Рым, праз горы, бурныя рэкі, вялікія і малыя паселішчы спачатку Польшчы, затым Аўстрыі і палову Італіі. Усю ноч я не спала, бо закладвала ў вушах пры пад’ёме ў горы праз бясконцыя тунэлі Альпаў. Ад сузірання прыгажосці прыроды Еўропы захо-дзілася сэрца, трапятала душа. Блізка поўдня (сіесты) мы ўладкоўваліся ў гатэлі. Гаспадары сустрэлі нас з непрыхаванай прыхільнасцю. Трохі расчараваныя мы былі макаронамі (такія і дома гатуем, як і знакамітую іх піцу), рымскім метро, бруднымі вуліцамі, абшарпанымі старадаўнімі будынкамі і вытаптанымі турыстамі газонамі…
Ватыкан. 
Рэзідэнцыя Рымскага Папы і галоўная каталіцкая святыня – Сабор Святых Пятра і Паўла – канчатковая мэта майго падарожжа… Не магу перадаць адчуванняў, эмоцый, якія апанавалі мяне падчас знаходжання тут: поўнае здранцвенне, немагчымасць думаць аб зямным, толькі жаданне ўвабраць у сябе святасць гэтага месца і захаваць яе. Я стаяла ў чарзе да фігуры Пятра, каб дакрануцца да вышмальцаванай нагі яго і звярнуцца з просьбай. Памятаю дасюль гэты дотык і паток цёплай энергіі, што прайшоў праз маю душу.
Тут жа, у Ватыкане, непадалёк ад мошчаў Святога Пятра, знаходзяцца мошчы святога беларускай зямлі – Язафата Кунцэвіча, якога каталіцкая супольнасць свету ведае больш, чым Беларусь… Святая Імша ля Язафата Кунцэвіча на мілагучнай беларускай мове, як і ў Чанстахоўскім санктуарыі, напоўніла сэрцы вернікаў цішай і надзеяй на перамены да лепшага.
А затым у цэнтры Рыма была Святая лесвіца. Сваёю назвай абавязана 28 ступеням, па якіх, згодна са старажытнай традыцыяй, Езус узышоў у час сваіх пакутаў у Прэторыю Пілата ў Іерусаліме, абмыўшы іх сваёй Дарагой Крывёй, і якія Святая Алена, маці імператара Канстанціна, перавезла ў Рым з Палесціны. У памяць аб Крыжовых пакутах Хрыста вернікі-хрысціяне на працягу вякоў з вялікім душэўным узрушэннем узыходзяць па ступенях на каленях, каб атрымаць частковую індульгенцыю ў звычайныя дні, а ў кожную пятніцу Вялікага Посту – поўную. Канешне, я прайшла па ёй, як і палова землякоў-пілігрымаў. Была субота перад Вербніцай. Паўзці па шырокіх драўляных ступенях уверх неверагодна цяжка нават здароваму чалавеку, што гаварыць пра мяне са збітым каленам (раніцай спатыкнулася ў гатэлі). Перада мною поўз 72-гадовы адстаўны палкоўнік пасля інфаркту, і, гле-дзячы на яго ды ўспомніўшы пакуты Адкупіцеля на Крыжы, я свой пакутніцкі шлях адолела. Выйшаўшы з капліцы Святая Святых, мы амаль што галасілі ад сораму за шматлікія свае грахі, якія пачалі тут адкрывацца.
Венецыя. Я ўжо не ўспрымала яе так, як Рым. Занадта шмат для мяне раптам стала велічы, раскошы. Да таго ж балелі ногі, галава і ў саборы Святога Марка на італьянскай службе многія з пілігрымаў… спалі. Там, у Венецыі, я даведалася, што Марк напісаў Евангелле са слоў апостала Пятра, быўшы яго сакратаром. Цікава было назіраць за шэсцем вышэйшага духавенства з пальмовымі галінкамі ды ў чырвоных арнатах. За духавенствам ішлі музыканты і вернікі. Так хацелася далучыцца да святочнага шэсця!
Восем дзён пілігрымкі на аўтобусе скончыліся, і я, шчаслівая, вярнулася дадому, дзе мяне чакалі дзеці, вучні, сябры і калегі…
Маё калена з пухлінай, у якой утварылася вадкасць, перастала балець (без доктара) праз некалькі дзён… А самае галоўнае ў рымскіх канікулах – гэта святло, якое з’явілася ў змучанай душы, супакой ды адчуванне трыумфу як перамогі над сваёй заўсёднасцю, штодзённасцю, над сабою…
Люцыя ІВІНСКАЯ,
здымкі аўтара.
г. Жыткавічы