Духоўнае перажыванне Адвэнту, радасныя прыгатаванні да Свята Божага Нараджэння, прадчуванне прыгожыў віншаванняў. Урэшце – сустрэча з Немаўляткам…
Няхай гісторыя, расказаная а. Конрадам ПАТЫКА, SVD, будзе для вас падказкай «формулы» паводзінаў на весь святочны перыяд.
“Незразумелыя падарункі дае нам
сёння з неба Айцец ласкавы.
Калі вечнае Слова целам становіцца,
Моцай Яго цудоўнай справы.
Няшчасці свету прэч змятае, а слязлівыя стогны
Пад гукі галасоў да нябёсаў
І ў вяселле ператварае”
(Пераклад з польскага Koleda “Niepojete dary”)
У адным краі ў каралеўскай пары нарадзілася дачушка. Многа гадоў чакалі яны патомства і, урэшце, дачакаліся. Дзіця як дзіця. Малое, з закрытымі вочкамі, плакала бясконца і хацела “есці”. Валаскі ледзь прыкрывалі лоб, а пуцылаваты тварык наогул не прэтэндаваў быць наменаванай на “міс свету”. Бацькі, аднак, як і ўсе іншыя ў свеце, хацелі б, каб іх дачушка была як най… най… най…Запрасілі ў свой палац чараўніц, феяў з усяго каралеўства, каб тыя сваімі пажаданнямі і цудоўнымі заклінаннямі зрабілі яе наймудрэйшай, найпрыгажэйшай і найбагацейшай князёўнай у свеце.
У каралеўстве былі тры добрыя феі і адна – злосная. Тая злосная з’яўлялася няпрошанаю і ў самы неадпаведны момант, прыносячы якое-небудзь ня-шчасце ў дар, але ў прадчуванні дароў трох добрых феяў адно няшчасце можна было прыняць. Так з’явілася першая фея, якая мела зрабіць князёўну наймудрэйшай. Калі ўсе чакалі нейкага “цуду асвячэння розуму”, фея агучыла пажаданне: “Каб розум заўсёды дастаўляў задавальненне”.
– Што? І гэта ўсё? – абурыліся прысутныя. – Ты ж мела ўчыніць яе наймудрэйшай!?
– Навошта быць наймудрэйшай? – адрэзала фея. – Тыя, што ўсё ведаюць, часта становяцца самаўпэўненымі, і ніхто іх не любіць, а тых, хто нават мае рацыю і ведае, як належыць паступаць, ніхто не слухае. Дастаткова, калі розум будзе для яе задавальненнем.
–Няхай сабе, – падумалі бацькі і госці, – няхай будзе так. Другая фея зробіць яе найпрыгажэйшай, гэта найлепей цэніць сённяшні свет.
Напружана ўслухоўваючыся ў словы другой феі, з глыбокім расчараваннем прынялі сказанае: “Каб заўсёды сабе падабалася!”.
–Як? Ты ж мела зрабіць яе найпрыгажэйшай! – закрычалі.
–Яшчэ не было такога чалавека, які б усім падабаўся, – сказала фея. – Заўсёды хто-небудзь знойдзе якую-небудзь загану. А тыя, хто здзівіў весь свет сваёю прыгажосцю, і самі не ведаюць, што ў іх ёсць іхняе, а што – штучнае, прыдуманае. Дастаткова, калі будзе падабацца сабе і прыме сябе такою, якою стварыў яе Бог.
Паступова прыгнечанасць украдалася ў сэрцы караля, каралевы і сабраных гасцей. “Можа хоць трэцяя фея не адмовіць ёй у багацці”, – падумалі ў душы.
Калі з’явілася трэцяя фея, усе з глыбокім напружаннем чакалі яе пажадання. А фея, замест чаканага багацця, скарбаў, грошай і ўсялякіх дабротаў, пажадала ёй: “Каб заўсёды мела ўсяго ў дастатку”.
– Гэта немагчыма! – загаласілі сабраныя, – то ж мела быць найбагацейшай!
А фея на гэта ў адказ:
– Ці хто багаты, ці бедны, не залежыць ад таго, колькі ён мае дабра або грошай, але ад таго, ці мае ён у сабе спакой, ці дрэнчыць яго непакой, што здабыў замала, і гоніцца, каб здабыць болей. Багаты ёсць той, каму хапае для сябе і хто можа даць што-небудзь яшчэ іншым.
Прыгнечаныя пажаданнямі “добрых феяў”, бацькі і госці чакалі з’яўлення злоснай феі.
У хуткім часе з’явілася – пры-браная, чаруючая, элеганцкая. І калі ўсе з дрыжачым сэрцам чакалі найгоршага, яна са шчодраю ўсмешкаю абвясціла: “Усяго найлепшага!”.
Як жа часта ў нашым жыцці з прычыны розных аказій віншуем, складаем пажаданні ці таксама і прэзэнтуем падарункі. Сапраўды аўтаматычна, без глыбокага роздуму плыве з нашых вуснаў моцна зацёрты зварот “Усяго найлепшага!”, які ўжо нічога не значыць.
Набліжаецца Свята Божага Нараджэння. У нашай традыцыі гэта таксама дні радасці, узаемных віншаванняў, пажаданняў, большых або меншых падарункаў, сувеніраў. А ўсё прыйшло адтуль, калі болей чым дзве тысячы гадоў таму Бог адарыў нас найбольшым падарункам – паслаў нам Свайго Сына – Езуса, Які падарыў нам сваю Любоў. Не даў нам кніг, поўных інфармацыі пра Сусвет, аб законах фізікі, хімічных рэчывах і цудоўных лякарствах ад усіх хваробаў. Не падарыў нам элексіру вечнай маладосці і цудоўнай прыгажосці і не прынёс скрыняў, поўных каштоўнасцей. Аднак падараваў нам свой час, сваю прысутнасць, добрае слова, прабачэнне, якое прыносіць у душу спакой. Прынёс з сабою дары, нябачныя на першы погляд вока, нябачныя і нават нявартыя, бо іх нельга пералічыць на даляры ці рублі. А па сутнасці прынёс, аднак, нешта такое, чаго кожны чалавек у найглыбейшым куточку сэрца свайго прагне, – любоў. “Любіць і быць любімым” – гэта найлепшы сувенір.
У тую памятную ноч, больш за дзве тысячы гадоў таму, таксама загучалі, зазвінелі з вуснаў Анёлаў найпрыгажэйшыя віншаванні: “Хвала на вышынях Богу, а на зямлі спакой людзям добрай волі!”. Убогія пастушкі мелі шчасце пачуць гэтыя словы. Пераказалі іх далей, іншым людзям. Сёння таксама ёсць патрэба таго, хто будзе жадаць спакою Табе – чалавеку добрай волі. Можа гэта і ёсць маё заданне? А пазней Ты пойдзеш і перакажаш гэта іншым?
Урэшце, спакой табе, браце! Спакой табе, сястра!
Яшчэ нейкі прэзэнцік трэба было б дадаць, каб дапоўніць віншаванне. На жаль, я далёка і не магу даць табе многа, але хачу пераказаць табе адзін тэкст з Бібліі. Калі ў дзень святочны станеш перад Нованароджаным, папрасі Яго:
“Суету и ложь удали от меня,
нищеты и богатства не давай мне,
питай меня насущным хлебом,
дабы, пресытившись, я не отрекся Тебя
и не сказал: “кто Господь?”
и чтобы, обеднев, не стал красть
и употреблять имя Бога моего всуе”
(Пртч 30, 8-9, русская версия).
Конрад ПАТЫКА, SVD